نامه پان ایرانیسم
دوره دو، شماره۶۸ – آدینه۲۵ آبان ۱۳۹۱ – ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲
www.paniranism.info – iran@paniranism.info

درود بر هم میهنان گرامی‌

مطالب زیر تقدیم میشوند:

– ‫به یاد ستار بهشتی
– ستار رفته شاید، سهراب را بیابد…
– تظاهرات کردهای  سوریه
– دربارهء ریشه های تفرقه گرایی و دعوی ستم ملی در ایران
– آذربايجان باز هم آذربايجان!
– ریشه های زبان فارسی در ارسباران
– زندگی و مبارزه

پاینده ایران

به یاد ستار بهشتی

آخرین نوشته ستار – بر گرفته از تار نگار مقاله

مدتی است نظام جمهوری اسلامی به هر طریقی شده فعالان وایرانیان مستقل را تحت فشار شدید قرارداده که حق اظهار نظر در مورد مسائل کشور را ندارید، از تحدید، بازداشت شکنجه گرفته …تا اعدام راانجام می دهد برای ترساندن افراد! هرروز یک مشکل را در جلو پای افراد قرار می دهد. ایمیل، مسیج و ضرب وشتم در خیابان کمترین کاری است که انجام می دهند! دیروز بنده را تحدید می کنند به مادرت بگو به زودی رخت سیاه باید بپوشد، دهان گشادت را نمی بندی می گویم کاری انجام نمی دهم که لازم به بستن دهانم باشد می گویند وراجی زیاد می کنی، می گویم چیزی که می بینم ومیشنوم می نویسم، می گویند هرکاری بخواهیم می کنیم هررفتاری را انجام میدهیم شما باید خفه شوید و اطلاع رسانی نکنید وگرنه خفه خواهید شد بدون نام ونشان! بدون اینکه کسی بداند چه برسر شما آمده! می گویند مردم فلسطین وبحرین در عذاب هستند و کسی نیست یادی از آنها کند شما وطن فروش هستید! بنده وامثال من وطن فروش نیستیم عاشق ملت خود هستیم شما هستید که بیگانه پرست و وطن فروش هستید. روز وشب تلفنهای تحدید آمیز قطع نمی شود گویی قرار است با هر سُخنی دهانمان را ببندیم بنده به عنوان یک ایرانی می گویم من نمی توانم دربرابر این همه مصیبت سکوت کنم. بنده می گویم آقایان شما زیاد وراجی انجام می دهید و با این اراجیف کشور را به نابودی کشاندید. من سکوت نمی کنم حتی اگر قرار به رسیدن لحظه مرگ من باشد در هرکجای دنیا که باشم وتحدید از طرف هرکسی باشد برای بنده اهمیت ندارد.آقایان دهانتان را ببندید ظلم نکنید تا افشاگری نکنیم.

نظام جمهوری اسلامی، فریاد،وا مصیبتابرای فلسطین، بحرین وبسیاری از کشورها سر میدهدو از نبود آزادی بیان و اطلاع رسانی نشدن از آن کشورها ابراز نگرانی می کند. اما نمی گوید این همه فیلم وعکس که به صورت حرفه ایی گرفته می شوداز کجا می آید؟ نمی گوید چگونه اطلاع رسانی نمی شود، که گزارشگران، شبکه های تلوزیونی نظام به طور مستقیم از آن کشورها، گزارش زنده تهیه می کنند وبه خوردمردم میدهند. آن هم گزارشاتی یک طرفه و آنقدر این مطالب رابه زور به خورد مردم می دهند، که حالت تهوع وتنفراز دیدن شبکه های جمهوری اسلامی به انسان دست می دهد. اما درمورد وضعیت اسفبارنقض مداوم حقوق بشر در ایران سکوت می کند! ازهر روزبازداشت، شکنجه، زندان واعدام های دسته جمعی سخنی به میان نمی آورد، زندانیان سیاسی رادر بدترین شرایط و بدترین وضعیت قرار می دهدبرای شکسته شدن آنها اما خبری از وضعیت آن عزیزان نه تنهابه وکلا آنها نمی دهند وحتی اجازه داشتن وکیل را به آنها نمی دهند! بلکه حتی از اطلاع رسانی ازحال آن عزیزان به خانواده هایشان جلوگیری می کند!؟ خانواده های این عزیزان راتهدید می کند، که نه اجازه مصاحبه ونه اطلاع رسانی به هرگونه درباره عزیز خود ندارید؟! تهدید خود را به این مرحله ختم نمی کنند، و اظهار می دارند، اگراطلاع رسانی کنید خود وجان خانواده خود را به خطرمی اندازید؟! می گویند دختران واعضای خانواده رابازداشت می کنیم. شعار آنها این است. ما بازداشت می کنیم، شکنجه می دهیم. شما سکوت کنید! شما اطلاع رسانی نکنید!
“آقایان” این چه قانونی است؟ در کجا این قانون اجرای شده؟ واکنون شما این قانون را برای مردم ایران به ارمغان آوردید. این قانون جز درکشورهای دیکتاتوری جای دیگری اجرای شده؟ باور کنید در بدترین کشورهای دیکتاتوری دنیا هم این طور قانون من درآوردی اجرایی نشده! وحتی اگر اجرای هم شده باشد به اسم حکومت تمام شده، نه به اسم دین، خدا وبدنام کردن دین وخدای آن دین! چرا باید شما بازداشت کنید، شکنجه دهید، اعدام کنید….و خانواده سکوت کنند. چرا شما از حکومت به پایین نمی آیید ودر حکومت دیگری نمی روید که چنین بلایی برسر شما بیاورند، ومعنی ومزه آن را درک کنید؟ درجنگل هم این قانون نیست که درنظام شما هست! اگر از کار و هنر خودکه انجام می دهید مطمئن هستید، قابل قبول است، پس چرا از بازگو شدن آن هراس دارید؟ بگذارید اطلاع رسانی شود تا بقیه حکومت های دنیا یادبگیرند و بدانند، چه نظام مردم سالاری اداره می کنید! اگر خود می دانید کارشما چنان حقیر وزبون است که مورد خنده دردنیا میشویدچرا انجام میدهید؟ چگونه است که خبرنگاران شبکه های تلوزیونی شما، در سراتاسر دنیا هستندو از آنجا از هرچه بخواهند گزارش می دهند؟ اما شبکه های دیگر دنیا درایران یا نیستند ویا مطالبی که شما بخواهید باید انتشار بدهند؟ برای چند روز حکومت کردن بیشتر آیا ارزش این همه ظلم کردن را دارد؟ آیا قانون من درآوردی شما پیش وجدان خود اعتباردارد؟.
حال من نظر دیگری میدهم. شما اگر از اطلاع رسانی هراس دارید؟ یا ازحکومت کناره گیری کنید! و یا ظلم نکنید. شما بازداشت نکنید، شکنجه ندهید، سلاخی نکنید تا اطلاع رسانی هم نشود. در غیر این صورت نه تنها اطلاع رسانی می شودبلکه به زودی بساط ظلم شما برسرتان فرو خواهد ریخت. اطلاع رسانی از وضعیت هر انسان در حال ظلم وستم کشیدن وظیفه تک تک افراد یک جامعه است، وهرکس در این کار کوتاهی کند به خود وبه وجدان خود خیانت کرده است! هرکس در اطلاع رسانی دریغ کند چاهی برای خود کنده است! چون شما نوبت به نوبت هرکسی که صدای مخالفت بلند کند، قصد ساکت کردن آن را دارید، حتی اگر این ابراز مخالفت در گوشه ای خلوت خانواده گی افراد باشد. پس ما را از تهدیدات خود نه ترسانیدچون ترسی در دل ما نیست، دیگر جای ترسی نمانده، شلاق وشکنجه شدن، ما را از اطلاع رسانی کردن باز نمی دارد. اگر شعار شما این است که
ما بازداشت می کنیم، شکنجه می دهیم. شما سکوت کنید! شما اطلاع رسانی نکنید!
شعار ما هم این است. پابه میدان گذاشتیم در این مبارزه یا از قفس تن رهایی می یابیم یا قفس ظلم شما رادرهم می شکنیم.
زنده وپاینده ایرانی وایران جانم فدای ایران.
نویسنده ستار

صدای ستار بهشتی را بشنوید:

***

ستار رفته شاید، سهراب را بیابد…

ویدا فرهودی
برگرفته از اخبار روز

گل های باغمان را تارانده دست پاییز

پاییز نه، چه گفتم،زُهد کریهِ خونریز

گل های تازه رُسته، کینه ز سینه شسته،

بینی دریغ خفته، در جای جای پالیز

ستار رفته شاید، سهراب را بیابد

در ناکجای دوری، مرموز و شُبهه انگیز

مادر مجوی او را، رفته است تا که رویا

آخر شود مهیا،در نوبتی دلآویز

رفته است تا بدانی، زنده ست جاودانی

با یاد بی قرارش،زین پس دلت بیامیز

دیگر مخوان به نامش، بشنو کنون پیامش

تکرار کن کلامش، از گفتنش مپرهیز

باشد رسد ندایی، شفاف و کبریایی

بر شهر بی صدایی، گوید: زجای برخیز

برخیز تا سرآید، دوران هر چه “باید”

برخیز تا بلرزد بر تخت خویش چنگیز

ستار را رها کن، با غنچه های خفته

تا عطرشان بپیچد در شهر،رَغم پاییز

پاییز ۲۰۱۲

***

تظاهرات کردهای سوریه

برگرفته از فسبوک کوشان
تظاهرات کردهای سوریه و… عشق است فروهر!!!
هزاران درود به هموطنان کرد عزیزم که همیشه باعث افتخار ایران و ایرانی بودند و هستند و خواهند بود

***

دربارهء ریشه های تفرقه گرایی و دعوی ستم ملی در ایران – بخش نخست

محمد جلالی چیمه (م-سحر)
برگرفته از تارنمای سحرگاهان

درآمد سخن

مطالبی که می خوانید حاصل یادداشتهایی ست که درسه چهارسال اخیر به طور پراکنده نوشته شده وحاصل اندیشه هایی هستند که گهگاه در بارهء هیاهوی بسیاری باخود داشته ام که از سوی گروهی از افراد حرفه ای یا غیر حرفه ای وابسته به برخی سازمانها دلبسته به افکار و ایدئولوژی های نفاق افکن وتفرقه گرا از این سو و آن سو برمی خیزد .
هیاهوی فراوانی که به نام مسئلهء ملی و ستم زبانی در ایران ، زیر پوشش نظریه پردازی های مغرضانهء سیاسی فضای برو نمرزی را از طریق نشریات مجازی در اشغال خود دارندیا به واسطهء رادیو های خارجی و تلویزیونهای ماهواره ای دربوق برخی افکار می دمند تا اجرای برخی رؤیا پردازی ها و توهمات ایدئولوژیک خود را در ایران زمینه سازی کنند .
بدینگونه با تمام قوا به رواج نظریاتی می پردازند که غالبا متکی بر جعل تاریخ اند یا بر تفسیر های ناشیانه و جانبدارانهء قومی و نژادی تکیه دارند یا ریشه در نظریاتی دارند که دهها سال به نام «حل مسئلهء ملی» می کوشید تا میراث تزاریسم یعنی متصرفات استعماری روس را به اصطلاح« نظم و سامان سوسیالیستی» دهد و ملل و اقوام دربند و مستعمرهء روسیهء تزاری را زیر پرچم اتحاد جماهیر شوروی به صورتی مصنوعی و تحت نام«همبستگی پرولتاریایی»یا «اردوگاه ضد امپریالیستی و اردوگاه سوسیالیسم» حفظ کند.
به هرحال این گونه نظریات ، به دلایل سیاسی همواره متضمن منافع سرشاری برای قدرت های بزرگ و نیز برای بسیاری از کشورهای آزمند در همسایگی ایران بوده و دهها سال است که در دعوی های توسعه طلبانهء کهنه و نو ارضی یا قومی آنان به شکلها و رنگ های ایدئولوژیک و نظری ِ گوناگون بروز می یابند.
تجربه نشان داده است که قدرت های بزرگ و کوچک بین المللی و کشورهای دور و نزدیک ، براساس منافع گوناگون ، حمایت های «فکری» و مالی و سیاسی ـ و در صورت لزوم ـ نظامی خود را از افراد و گروههای مروج افکار تفرقه افکن در ایران دریغ نداشته و همواره به کوششهایی که در سست کردن همبستگی ملی میان ایرانیان دخالت دارند ، میدان می دهند و از آنها پشتیبانی می کنند!
همانطور که اشاره شد ، تئوری لنینی ـ استالینی «درباره ء سوسیالیسم و مسئله ملی » یک نظریه استعماری بود که به قامت روسیهء شوروی دوخته بودند. پیاده کردن این برنامه طی شصت هفتاد سال، ضربات غیر قابل جبرانی به هویت و فرهنگ و زبان ملت ها و اقوام ساکن در اتحاد جماهیرشوروی وارد آورد که بعد از فروپاشی «اردوگاه سوسیالیسم واقعاً موجود» ، گوشه هایی از آنچه که حاصل ویرانگری های تاریخی هفتادسالهء میراث بران بلشویسم بود ، در جنگهای خونین در میان مردم ساکن « شوروی و اقمار آن» بروز یافت و در تصفیه های قومی و نژادی بر سرمسائل ارضی یا فرهنگی و زبانی و ملی بر همگان آشکار شد.
متأسفانه نظریهء حزبی و دولتی روسیه شوروی، از طریق حزب توده و« فرقه دموکرات آذربایجان» باهدف ها و انگیزه های سیاسی خاصی (که امروزه دیگر بر همگان آشکار شده است) به ایران وارد شد و برخی از جنبش های جوان چریکی و گروههایی از چپ نوپا نیز به دلیل ایدئولوژیک به آن گرویدند و سالها در رواج آن کوشیدند و به واسطه آن ، ذهنیت چپ را در در زمینه «مسئله ملی» آنچنان آلودند که با کمال تأسف تا همین امروز بسیاری از افراد و گروههای منسوب به طیف چپ ایرانی ، همچنان در اسارت فکری این تئوری باقی مانده اند و هنوز هم قادر به قرائت درست تاریخ ایران و درک و فهم نقش اساسی و بنیادین زبان فارسی و پیوند تاریخساز آن با اقوام گوناگون ایرانی نیستند واز اهمیت و کارکرد تمدنی و هویت بخش و همبستگی آفرین هزار و صد سالهء این زبان ملی و مشترک در میان همه اقوام ایرانی درک درستی ندارند .
چنین است که سّم نظریات آکادمیسین های حزبی اتحاد جماهیر شوروی، ازین طریق در افکار بسیاری از ایرانیان سرایت کرده و اثر مهلکی بر هویت و ایرانیت گروههای قابل توجهی از وابستگان به طیف چپِ ([سابقاً] معتقد به سوسیالیسم روسی) وارد آورده است و موجد خساراتی در نحوهء نگاه آنان شده است که تأثیرش هم امروز نیز در برخی کوشش های تفرقه افکنانهء نظری آنان مشاهده می شود.
البته باید اشاره کرد که آن نظریات پیشین را امروزه با افکار قومی و نژادی از نوع پان ترکیسم و پان عربیسم یا بعثی گری و نیز با ایدئولوژی«اتحاد اکراد زیر پرچم کشور واحدکردستان » ،که نام شبه مدرن آن «ناسیونالیسم قومی» ست تلفیق کرده اند وبه هر فرصتی که دست دهد ، زیر پوششش « حق تعیین سرنوشت » و «حقوق بشر» یا «فدرالیسم قومی» و امثال این شعارهای دهان پرکن و غلط انداز رواج می دهند.
اگر سابقاً صحبت از «خلق ها» درمیان بود و از «جمهوری دموکراتیک خلق » فلان ایالت و بهمان ولایت در «کشورکثیرالمله ایران» دادِ سخن می دادند یا خواستار «خودگردانی» و «خود مختاری» مثلا برای کردستان بودند این روز ها با «اعتماد به نفس» و جدّیتی افزون تر، از «ملت ها» و «ملل» یا «ملیت های ساکن ایران» سخن می گویند و برای هریک از آنان به طور ضمنی خواستار دولتی مستقل می شوند و نام چنین پروژه ای را هم «فدرالیسم » نهاده اند که البته مقصودشان «فدرالیسم قومی یا زبانی » ست و نیک که در آن بنگریم ، خواهیم دید که «بهشت آرمانی» کوشندگان چنین نظریاتی شباهت بسیار به جامعهء دوران خانخانی و ملوک الطوایف در ایران دارد و از آنگونه دعوی هاست که آدمی را به یاد این سخن طنز آمیز مولانا می اندازد :
آن یکی می گفت اشتر را که هی
از کجا می آیی ای اقبال ، پی؟
گفت : از حمام ِ گرم ِ کوی تو
گفت : خود پیداست از زانوی تو
به هرحال چنان که اشاره رفت ، اینگونه سخن پراکنی ها زیر نام «ستم ملی و قومی و زبانی »، در ایران تازگی ندارند و مسبوق به سابقه ای دست کم هفتاد هشتاد ساله اند، با اینهمه می باید پذیرفت که در وضعیت نابسامان فعلی ـ که خود ، حاصل در هم ریختگی ها و آشفتگی های اجتماعی و سیاسی و فکری در ایران معاصر و ، نتیجهء محتوم تسلط ملایان بر ایران بوده است ـ غوغاگری های تبلیغاتی همراه اقدامات سیاسی در این زمینه ها ابعاد خیره کننده و سرسام آوری یافته است.
آنچه مسلم است ، طرح و ترویج اندیشه های مرکزگریز در کشور ما مسئله ای ست کاملا و عمیقاً سیاسی و البته مجریان چنین اهدافی خوشتر و زیرکانه تر و مقرون به صرفه تر می یابند که برنامه های خود را از جایگاه مظلوم نمایی و حق طلبی، زیر لوای مبارزه برعلیه ستم زبانی و در پوشش حقوق فرهنگی و قومی مطرح سازند.
از این رو مسائل زبانی و تنوعات دوسه هزار ساله فرهنگ و فولکلور و زبان و لهجه های گوناگون ایرانیان را که مطلقاً از جنس سیاست نیست و هرگز در طول تاریخ ، (مگر در دوران اشغال آذربایجان به واسطهء ارتش سرخ و ایجاد دو دولت مستعجل تحمیلی در شمال غربی ایران ) به سیاست آلوده نشده بوده را سیاسی می کنند و مشکلات مربوط به سیستم اداری یا نابسامانی های مربوط آموزش زبانها و لهجه ها را در ایران تا مرز مسائل حاد سیاسی و ستم ملی ارتقاء می دهند و در واقع ازموضوع « زبان و فرهنگ» به «فدرالیسم» یا «دولت مستقل» نقب می زنند و اینچنین آب رودخانهء سیاست را به گِل می اندایند تا ماهی های طاق و جفت صید کنند.
ازین رو پیوسته در پی آنند تا از آستان مفاهیم موجه و جذابی از نوع« حقوق بشر» و «حق تعیین سرنوشت» مدد طلبند یا همچنان که در سال های اخیر مُد شده است به دامن « روانشناسی اجتماعی» و «روانشناسی کودک» آویزند و موضوع«نقش زبان مادری در پرورش کودک» و اهمیت «لالایی مادر» و مفاهیم عاطفی دیگر را بهانه کنند تا به انواع شیوه ها و شگرد های خوش ظاهر، و به مدد «کلمة الحق یراد به الباطلی» که در آن تبحر یافته اند، بتوانند ، احساسات قومی را وسیله طرح «مظلومیت زبانی و ملی» قرار دهند و به نتایج دلخواه سیاسی خود برسند.
جالب است که طوری برای مادران و نوزادان ایرانی اشگ مظلومیت می فشانند که گویی « همدلی» و هم وطنی و پیوند عاطفی میان ایرانیان تنهامی تواند ریشه در «همزبانی » آنان داشته باشد یا آن که گویی در طول تاریخ ، در استانهای آذربایجان یا کردستان و گیلان و مازندران و سمنان و لرستان و خوزستان و بلوچستان(یا در بسیاری مناطق مرکزی و جنوبی که زبان های گوناگون دیگری به جز زبان فارسی دارند ) ـ به عنوان مثال ـ هرگز هیچ مادری برای ستارخان ها باقرخان ها ، خیابانی ها و کاظم زاده ایرانشهر ها، آخوند زاده ها ، تقی زاده ها و میرزا آقا تبریزی ها کسروی ها صائب ها و شهریار ها و ساعدی ها و میرزاده عشقی ها و محمد قاضی ها و رشید یاسمی ها و صدها تن از بزرگان ایران لالایی نخوانده بوده است !
پیداست که هدف نهایی آنان ملت سازی های مصنوعی در ایران است و چنین هدفی جز ازطریق ایجاد فاصله و تعمیق شکاف درمیان مردم نامیسّر است و جز از طریق فروریختن همبستگی های هزاران سالهء اقوام ایرانی امکان پذیرنیست.
ازین رو همهء وسائل عاطفی و سیاسی را در مسیر هدفهای ناسالمی که برگزیده اند به کار می گیرند و همهء تلاش های نظری و فکری و همهء تحریکات سیاسی آنان معطوف به نادیده گرفتن یا محو انگاشتن وجوه مشترک قومی و فرهنگی و ملی و زبانی مردم ایران در طول تاریخ است .
باری چنین روشی را بی وقفه در کنار بزرگنمایی اختلافات و تقلیل اشتراکات در زمینه های زبانی یا فولکلوریک یا دینی به پیش می برند و می کوشند تا تنوعات فرهنگی و قومی و به ویژه زبانی را (که همهء آنها میراث ملی و مشترک فرهنگ ایران محسوب می شوند ) به شکاف های بزرگ و ترمیم ناشدنی بدل کنند و به عناصر افتراق و مایهء اختلاف یا جدایی میان مردم ایران مبدّل سازند .
البته گفتنی ست که در این میان با تکیه بر به جسارتی باورنکردنی ، زبان فارسی را در جایگاه دشمن می نشانند و به نام «زبان تحمیلی» یا «زبان قوم پارس» یا «زبان فارس ها » این میراث پیوندگر و تمدن ساز و مشترک و این محمل هویت فرهنگی و تاریخی ایرانیان را از همه سو مورد تاخت و تاز قرار می دهند. ( و گروهی از آنان دراین دشمنی تا آنجا پیش می روند که به آستان برجسته ترین نماد و نماینده این زبان یعنی فردوسی طوسی اهانت می ورزند و او را پیش و بیش از دیگران آماج کین توزی ها و هدف تیرهای زهراگین خود قرار می دهند) .
واقعیت آن است صاحبان چنین افکاری ، یک تئوری قالبی دارند که نژاد از دو سو دارد : استالینیسم و نژادپرستی قومی که البته این دومی متأثر از افکار پان ترکی و بعثی گری و پان عربیسم است.
به هرحال با تکیه بر چنبن نظریاتی می کوشند تا گذشتهء هزاران ساله فرهنگ و مدنیت ایران و سیر پرفراز و نشیبِ حوادث گوناگون تاریخی این کشور و تداوم سلسله ها و حکومت ها ی گوناگون ایران و سرگذشت دور و دراز پر درد و دریغ ِ تهاجمات و جنگ ها و پایداری ها و مبارزات مردم سراسر کشور ما را که خمیرمایه هویت ملی و تاریخی ایرانیان بوده اند ناخوانده و نادیده انگاشته وسراسر تاریخ کشور بزرگ و کهن سالی همچون ایران را در قالب این به اصطلاح تئوری نژادگرایانه و بی اصل و نسب ِخود بریزند، و بکوشند تا از نمد چنین «کیمیاگری» های متکی بر قلب تاریخ و بر جعل نظری ، در آینده ای که جز برموهومات و رؤیا پردازی های قوم پرستانه متکی نیست ، برای خود کلاهی بدوزند و در آرزوی دست یافتن به ریاست «جمهوری فدرال یا دموکراتیک » در شهر یا روستا یا ایالت خود ردای مرقع و مرصعی برای خویش تدارک بینند.
کوتاه سخن آن که قصد اصلی بسیاری ازین کوشندگان حرفه ای مسائل به اصطلاح قومی از نادیده انگاشتن اشتراکات بزرگ واز بزرگ کردن و بدل کردن این تنوعات، به وجوه افتراق و جدایی در میان مردم ایران ، ایجاد آشفتگی و پراکندگی در سرزمینی ست که، وحدت دلخواه و همبستگی تاریخی و فرهنگی وهم سرنوشتی میان باشندگان آن در طول سده ها، واقعیتی تاریخی و ثبت شده بوده و تنوعات زبانی و قومی و فولکلوریک و دینی ، هرگز سرنشینان این مُلک را به دشمنی با یکدیگر بر نیانگیخته و آنان را به آرزوی ایجاد کشوری یا تأسیس دولتی بیرون از ایران رهنمون نشده بوده است.
هرچند مکرر خواهد شد ، می باید تأکید کرد که هرگز تنوعات قومی و زبانی و فولکلوریک و فرهنگی ـ که نشانهء غنای مدنیت رنگارنگ ایرانی ست ـ تعلق ایرانیان را به سرزمین اصلی که طبق اسناد تاریخی همواره ایران نامیده می شده است زیر سئوال نبرده بوده است.

چرا در این زمینه می نویسم؟

پیش از هرچیز ، بگویم که اینجانب بسیار کمتر اهل سیاست و بیشتر اهل ادبیات و فرهنگ و هنر بوده ام و اگر دیده شده است که در سالهای اخیر به اینگونه مسائل توجهی نشان داده ام و گهگاه در پاسخ برخی سخن پراکنی ها و «گفتمان سازی » ها (که به باور من هیچگاه از صداقت علمی ، شرافت روشنفکری و پشتوانهء فرهنگی برخوردار نبوده اند و گاهی از عواطف ملی و حس وطن دوستی و ایرانخواهی نیز تهی بوده اند) مطالبی نوشته ام ، به علل دوگانهء زیر بوده است :
یکم آن که : به واسطهء اُنس با زبان و ادبیات هزار و صد سالهء فارسی و به دلیل آشنایی مختصری که در پرتو همین ادبیات از تاریخ ایران کسب کرده بوده ام ، همواره اینگونه نظریه پردازی های تفرقه افکن را از بُن با حقایق تاریخی و زبانی جامعه ایران نامنطبق دیده ام و درعمق وجدان فرهنگی و انسانی و ایرانی ام برای من محقق شده و دریافته ام که اینگونه «گفتمان سازیها » و نظریه پردازی ها ، غالباً آلوده به اغراض و امراض سیاسی بوده و خاستگاهی بیرون از ایران داشته اند و به انگیزه های متکی بر منافع غیر ایرانی رواج می یافته اند و بنابر این از بُن و اساس بر جعلِ تاریخی و فرهنگی اتکّا دارند و این نکته ای ست که در توضیح آن خواهم کوشید.
دوم ، آن که از بدِ روزگار، مثل بسیاری از هم نسلان خودم در چهار راه حوادث بنیان کن و شومی قرار گرفته ام که به آن « انقلاب اسلامی » نام دادند و نتیجهء نهایی آن زیر و زبر شدن بی سابقهء بنیان های تاریخی در ایران ، یعنی انتقال قدرت از شاه به شیخ بود . حادثهء بی سابقه ای که به زبان ناصرخسرو ملت ایران را «از بیم مور به دهان اژدها افکند»(1). به هرحال این حوادث که با ما هم عصر بود و همچنان جریان دارند، برای من همواره با آشفتگی های تاریخی از نوع ِ حملهء بیابانگردان عرب در قرن هفتم میلادی و یورش جهانسوز مغولان در قرن هفتم هجری قابل قیاس بوده است.
در هر صورت ، این فاجعهء بنیان سوز ملی ، که ملایان را در ایران به همدستی و یاری ناداشت ترین گروههای اجتماعی ، همه کاره سرزمین ما کرد و مُقدّرات ملت و سرنوشت نسلهای ایرانی را به آنان سپرد، حوادثی بودند که زیر پرچم اسلامیسم جهان وطن («اسلام عزیز»)(2) بنیان های ملی و تاریخی ایرانیت را ویران ساختند و به مجموعهء وسیعی از عقاید و افکار و نظریه ها و ایدئولوژی های بایگانی شده یا غیرفعال یا به تعبیر مولوی «مارهای افسردهء» نظری و فکری میدان دادند و آنها را به عرصهء اجتماع آوردند و فرصت اقدامات تحریک آمیز و تبلیغ عقاید تفرقه انگیز و ضد ملی را در کشور فراهم ساختند.
من نیز مانند بسیاران دیگر در چنین وضعیت (کنتکست) تاریخی ـ اجتماعی ـ فرهنگی ـ سیاسی زیسته ام و به ناگزیر یا بر حسب کنجکاوی شخصی ، یا بنا براضطراب ها و نگرانی هایی که همچون بسیاری از هم وطنان ، نسبت به سرنوشت میهنم داشته ام ، شاهد گفتارها و کردارها و کاشته ها و برداشته های این کنشگران در ابعاد گوناگون ِ حیاتِ فرهنگی و سیاسی جامعهء ایران بوده ام و به چشم خود دیده و به گوش خود شنیده ام که چگونه، در جامهء یک فرد شهروند منفرد یا در سِلک یک سازمان یا حزب سیاسی، دل و دین به افکار نا اصل و دفاع ناشدنی می سپارند و آنهارا حقیقت مطلق می انگارند و به رواج و گسترش آنها در میان اقشار گوناگون اجتماعی می کوشند و در راه آن شمشیر می زنند. دیده ام که متأسفانه چگونه برخی از آنان، صمیمانه در راه اینگونه افکار، ازهست و نیست خود نیز مایه می گذارند و آنچنان اسیر و گرفتار سرپنجهء قهار باورهای خویشتن اند که گویی وجود و شخصیت خود را به گوشه ای از آن باورها جوش داده و فراموش می کنند که این سخنان را دایگانی مهربانتر از مام یک حرف و دو حرف بر زبان آنان نهاده اند.
دایه های مهربان تر از مامی که خود سالهاست تا چندین کفن پوسانده اند، اما آموزه های ناسالم آنان همچنان در ضمایر و اندیشه بسیاری از فعالان سیاسی (به ویژه در طیف چپ) زنده مانده و همچون مانعی در راه رشد فرهنگ سیاسی و اجتماعی ایرانیان درکارند و درمسیر ِ همبستگی نیروهای آزادیخواه و عدالت طلب ایران سد می سازند . زیرا میراث فکری این دایگان مهربان تر از مادر به طرز شگفتآوری بدل به نوعی ادعیه و اوراد نا خوش یُمن شده است تا گروهی از طوطیکان عرصهء سیاست، آنها را در قفس های رنگین ایدئولوژیک خود بی وقفه تکرار کنند.
یک علت فرعی دیگر برای ورود خود در این مباحث نیز بیفزایم و آن این است که متأ سفانه در این سالها ـ از تعداد کم شماری که بگذریم ـ شاهد آن بوده ام که بسیاری از افراد اندیشمند و ذیصلاح که هم به مباحث فکری تسلط دارند و هم تاریخ ایران و زبان فارسی را می شناسند و هم به عدم اصالت تئوری های فرقه گرایانه و قوم پرستانه و نژادی برخی گروههای اهل سیاست واقف اند و هم از خطرات ایران شکنانه ای که افکار مبتنی برجعل نظری و فرهنگی به بار خواهد آورد مطلعند، با اینهمه ـ به دلایلی که برمن مکشوف نیست ـ آنگونه که بایسته است در برابر رواج اباطیل نظری و فکری نمی ایستند و در این زمینه ها سکوت را بر گفتار مُرجّح شمرده و تنها به عنوان والاجاهی و به شأن و جایگاهی که در عرصهء روشنفکری و دانشمندی و فلسفه دانی یا جامعه شناسی و تاریخ دانی برای خود دست و پا کرده اند، قانع و سرخوشند.
گویا جامعه ایران و آیندگان این کشور از اندیشمندان و روشنفکران خود انتظار ندارند که در برابر کژاندیشی ها و در برابر ترویج افکار نادرست و زیانمند و در برابر قلب تاریخ که به سرنوشت کشور شان مربوط می شود ، قلم از نیام و زبان از کام برآورند و گفتنی ها را با مردم و به ویژه با نسل های جوان تری که نیاز به دانستن دارند ، درمیان نهند.
متأسفانه گویا این آقایان یا بانوان از خود نمی پرسند که سرزمینی که پدران ما با هزار ویک رنج و با هزار و یک فلاکت و بدبختی از میان طوفان های بنیان کن ـ کمابیش ـ به در آورده اند و برای ما محفوظ داشته و به ما سپرده اند ، چگونه می باید برای نسل های آینده محفوظ بماند و به آیندگان سپرده شود و اگر چنین هدف والایی کار اندیشمندان و دانایان و مورخان و روشنفکران نیست، کار چه کسانی ست؟
گاهی از خود پرسیده ام که آیا اندیشمندان و روشنفکران معاصر، ـ به ویژه اهل سیاست ـ با مشاهده جعل حقایق تاریخی و جعل واقعیات فرهنگی و با دیدن این کوشش های به اصطلاح نظری که امروزه در کشور ما به انگیزها و سگالشهای ناخوش یُمن و ناسالم سیاسی صورت می گیرند و بسیاری از آنها آشکارا ، با شارلاتانیزم تئوریک هم عنان و همآوازند ، به یاد فردایی سیاه تر از آنچه امروز هست نمی افتند و افق خون آلودی را که مروجان این افکار و نظریات جعلی در پی تدارک آن اند ، برابر دیدگان خود نمی بینند؟
آیا نمی بینند و بر این حقیقت وقوف ندارند که نطفهء جنگ ها و برادرکشی ها و تصفیه های قومی و نژادی و سرانجام تقویت دیکتاتور ها و چکمه پوشان سلطه طلب و ضد آزادی در زهدان همین گونه مجعولات نظری و در بطن همین تاریخ سازی های بی بنیاد و مغرضانه و نظرپردازی های قدرت طلبانهء ایدئولوژیک بسته می شود؟
و اگر به وجود چنین مخاطرات بنیان سوزی در اینگونه فریب ها و فریبکاری های نظری واقفند ، چگونه است که نه تنها دربرابر رواج دروغ و دغل ، سکوت می کنند و روی صندلی بی درد سر خوش نشینی و بی طرفی (نوترالیته) تکیه می زنند، سهل است ، گاهی با لبخندهای نوازشگرانه فکری یا «حق باشماست ولی …» گویی های بدآموز یا بی خاصیتِ خود مدد رسان ناراستی می شوند یا از آن بدتر از پس انواع صورتک های اندیشمندانه و «مدرن گرایانه» و از نگاه و جایگاه پدرخواندگی وجاهت طلبانه و «مظلوم نواز» خود ، به دستآویز برخی مفاهیم مربوط به حقوق فردی و انسانی ـ بیرون از موقعیت (کنتکست) تاریخی و اجتماعی ایران معاصرـ روش و رفتار جاعلان نظری را به طور ضمنی یا علنی ، تأیید می کنند و ازین طریق قباحتِ جعل فکری را درجامعه ایران کمرنگ یا محو کرده و فریب خوردگان آنان را در مسیرکجراهه ای که می پیمایند، دلگرم و مصمم تر می سازند ؟
ازین گونه آقایان «خوش سیما» که بگذریم حکایت آنها که سی سال تمام بر بساط گستردهء نه چندان پاکِ استبداد دینی پرورش جسمی و روحی یافته اند و به واسطهء موقعیت های ویژه ای که به دست آورده یا به یمن گرایش های شخصی که داشته اند ،یا در اثر بادِ مُدرنی که بر آنان وزیده ، ناخنکی نیز به برخی مائده های فکری و فرهنگی زده اند و به مقام «اصلاح طلب حکومتی» ارتقاء مرتبه یافته و از آنجا نقبی به« نواندیشی دینی» زده و سرانجام بر کرسی «روشنفکری دینی» جلوس کرده اند ، خود ، حکایت دیگری است.
آنان همچنان به تأسی از« امام و پیشوا» ی خود با رسوبات فکری پان اسلامیسم و جهان وطنی اسلامی شیعی، سرخوشند و هنوز «دردِ دین»(که این سالها با درد قدرت درآمیخته است) آنچنان بر آنان مستولی ست که در وجود شان جایی برای دردِ وطن و دردِ ایران و درد انسان باقی ننهاده است .
پیداست که چنین درد ی(درد دین) به آنان اجازه نمی دهد تا به مسائل خطیری از نوع مبارزه فکری با گرایشات تفرقه انگیز و نژادگرایانهء قومی در ایران بپردازند و با چنان حدّت و شدتی غرق دین اند که فرصت نمی یابند تا برای یکپارچگی ایران و برای حفظ همبستگی ملی مردم میهن ما جای کوچکی نیز در سفینهء« آرمان های» خداپسندانهء خود بازکنند.
گویی حل مشکلات مربوط به «جهان راز زدایی شده» و «انطباق دین باحکومت» و « وفاق فقه باقانون» و تلاش فکری در مسیر «آشتی و رفاقت سنت بامدرنیته» ، کار بی درد سر تری ست و نان و آب بیشتری دارد و مراتب «روشنفکری دینی » آنان را در پایگاه بلند تری قرارمی دهد وبه طرز نیک تر و پسندیده تری مدارج دنیوی شان را به مقامات اخروی شان پیوند می دهد!
به هر حال وجود چنین فضایی مرا ـ که چندان تخصص حرفه ای در ورود به این مباحث نداشته ام ـ به نوشتن فراخواند و چنین بود که نخستین مطلب ِ هشدار دهنده اما همدلانهء خود را با مروجین اندیشه های قوم پرستانه و تفرقه افکن در سال 1992 در مقاله ای به نام « آذربایجان و زبان فارسی»در نشریات فارسی خارج از کشور به چاپ رساندم (اختر ، چاپ پاریس و آزادی ، چاپ پاریس). بعد ها نیز به مرور مقالاتی با عنوان های «دربارهء چند مفهوم » و « زبان فارسی یا ملت فارس » و «زبان فارسی ، باستان گرایی و هویت ایرانیان/ در نقد تقریرات رضا براهنی » نوشته و منتشرکردم . این مقالات که با برخی شعرهای طنزیا جد در همین مضامین همراه بودند ، اندکی بعد تر در کتابی همراه با چهار مقاله دیگر به نام «زبان فارسی و هویت ایرانیان » انتشار یافتند. (3)

سوغات روس ها

برای بازگشت به اصل مطلب ، چنان که اشاره رفت ، متأسفانه هنوز هم بسیاری از گروه ها یا افراد (به ویژه در طیف چپ)، از تئوری های یاد شده دست بردار نیستند و همچنان در پراکندن اعتقادات سپری شده و امتحان داده و شکست خورده ای که در آنها مکنون و مندرج است اصرار می ورزند.
گویی برای بسیاری از آنان در طی دهه های اخیر آب از آب تکان نخورده و گویا از دیدگاه آنان هرگز این گونه نظریه پردازی ها در همسایگی ما فرصت پیاده شدن و امکان پراتیک اجتماعی نیافته و به فجایع بیشماری نینجامیده و نیروها و توانایی های بیشمار و عظیم انسانی و اجتماعی و فرهنگی و قومی را در سرزمین های گوناگون بر باد نداده بوده است!
گویی با اتکاء به همین گونه نظرپردازی ها نبوده است که قدرت بزرگ و مقتدری به نام اتحاد جماهیر شوروی ـ بیش از هفتاد سال ـ بخش عظیمی از بشریت را به گروگان گرفته بود تا در جایگاه میراث خوار تزاریسم توسعه طلب روسی، به نام سوسیالیسم و به بهانه «راه حل سوسیالیستی مسئلهء ملی» ، تاریخ و فرهنگ و زبان و هویت ملی و قومی مردم این سرزمین ها را نابود سازد !
به راستی واقعیتِ تلخ و غم انگیزی ست که برخی کسان به نام و با شناسنامهء ایرانی ، با وجود نزدیک به صدسال تجربه و شکست ، و باوجود آن که بسیاری شان از «بدِ روزگار» یا از «حُسن گردش ایام» ، فرصت«مهاجرت سوسیالیستی» نیز یافتند و از نزدیک و به دوچشم روشن بین و تیز نگر خود آن فریب بزرگ را که دهها سال درهمسایگی ما « در کشور شوراها» می گذشت، مشاهده کردند و انگشت عبرت به دندان گزیدند، با اینهمه هنوز مرغشان یک پا دارد و بر این تصورند که«سوسیالیسم روسی» مسائل غامض ملی و قومی و فرهنگی مردم ساکن در اتحاد جماهیر شوروی را حل کرده و در سایهء« نیک خواهی» ها و «انساندوستی» های نظری و فکری آنان ، همهء «خلق های شوروی» رأساً به «حق تعیین سرنوشت خود» دست یافته بوده اند ! وبد بختی افزونتر در این است که هنوز بر این باورند که ما ایرانیان نیز می باید مسائل و مشگلات جامعهء خود را در زمینهء «مسائل ملی» ، از روی تاریخ روسیه تزاری نسخه برداری کنیم و به ایران بیاوریم و از نو بازآفرینی کنیم ، یعنی ایرانیان هم می باید رابطه و نسبت ایران چند هزاره ای را با اقوام ایرانی در مقام قیاس با رابطه ای قرار بدهند که روسیه استعماری (تزاری و سرخ) با مردم متصرفات خود داشت و مشگلات مربوط به رابطهء حکومت مرکزی و زبان فارسی را با ایالات خود از جنس و مشابه همان مشکلاتی بدانند که روس ها با ملت های زیر سیطرهء خود داشته اند !!
اینگونه است که از دیدگاه باورمندان به چنین نظریانی ، ما نیز به نص صریح استالین یا لنین موظفیم که آش درهم جوشی راکه میراثداران تزاریسم روسی به نام سوسیالیسم برای ملت های زیر سلطه و برای مستعمرات ِ خود پخته بودند ، به خورد ایرانیان بدهیم!
یعنی می باید بی وقفه ، تخم کینه و نفرت قومی در ایران بپراکنیم و همواره در آن کوشیم تا همبستگی هزاران ساله انسان هایی که خود را طی یک تداوم تاریخی دور و دراز صاحب یک کشور و یک پرچم می شمرده اند سست کنیم و بذر نفاق در میان انسانهایی بپراکنیم که باوجود تنوعات زبانی و قومی، هرگز ایرانیت تاریخی و ملی و فرهنگی خود را زیر سئوال نبرده اند، و اینچنین دشمنی در میان ایرانیان برانگیزیم و جنگهای خانگی تدارک بینیم و برادر بر برادر بشورانیم و بدین شیوه با تغار ماستی که روسها به ما داده اند در دریای تاریخی و ملی ایران دوغ درست کنیم و عجب دوغی شود اگر شود !
چگونه هنوز هم ـ در این اوائل هزارهء سوم می توان باورداشت که نظریه پردازی های « حزب یا احزاب برادر» در باره «ملل خاور» و تولیدات فکری حقوق بگیران دولتی «اردوگاه سوسیالیستی » همچنان «اعتبار علمی و روشنفکری و سوسیالیستی» خود را محفوظ داشته و نسخه هایی را که روسیهء شوروی برای رفع مشگلات عدیدهء متصرفات تزاری پیچیده بود، همچنان داروی شفابخشی برای شفای آن بیماری موهومی شمرده می شوند که از آن با عنوان ساختگی « مسائل ملی یا ستم ملی در ایران» یاد می شود؟
به جز گروههای اندکی درطیف چپ (مثل حزب کمونیست کارگری) که در اثر تحولات فکری ، عقاید جزمی پیشین را تعدیل کرده اند ، متأسفانه بسیاری از این گروهها هنوزهم در همان عوالم نظری سیر می کنند و این آموزه های کهنسال و زنگار خورده را «چراغ راه» و «پرچم مبارزه» و «پیکان پیش برندهء تاریخ» به حساب می آورند.
هنوز هم احکام استالینی «درباره مسئله ملی » شعار «کثیر المله» بودن کشور ایران را به بسیاری از آنان دیکته می کند و همچنان در پرتو چنین نظریاتی ست که خیلی ها به دنبال «نجات خلق ها ی ایران» از «ستم استعماری فارس ها» هستند و چنین افکاری ست که آنها را به وجود «ستم خلق فارس» (که این روزها به آن «ملت فارس» یا «قوم فارس» می گویند) بر«خلق ها»ی دیگر (که این روز ها به آن «ملت ها» یا «ملیتها» ی دیگر می گویند) متقاعد کرده است و اینچنین است که همچنان اعاده «حق تعیین سرنوشت خلق ها» را در اعجاز نظریاتی می بینند که ریشهء ملت های وابسته به نظام «روسیهء شوروی» را سوزانده و بدینگونه آزمون نا خوش یُمن و شکست خوردهء خود را در خاستگاه اصلی خود از سر گذرانده بوده اند !
گفتنی ست که درسالهای اخیر، به یُمن وجود بد یُمنِ حکومت ملایان و به علت ضعف و فتوری که در بنیان های تاریخی و ملی ایران حادث شد و در اثر ترویج جهان وطنی اسلامیستی ، که با تمام قوا بر ضد ارزش ها و عواطف ملی ایرانیان شمشیر از رو بست ، آزمندی ها و بدسگالی های قدرت های منطقه ای و جهانی در حق ایران و ایرانیان شتاب و قوت بی سابقه ای گرفته است .
در چنین اوضاع نابسامان و درهم ریخته ای ست که کوشندگان پروژه های تفرقه افکن، زور و نیروی تازه ای یافته و به انواع رسانه ها و بلند گوها و بوق و کرناهای خودی و بیگانه مجهز شده اند و اگر دیده می شود که به اصطلاح «خلق های خاور» و «خلق های ستمدیده ایران » در سالهای اخیر ارتقاء رتبه یافته و به «ملت ها و ملیت های تحت ستم ایران» تغییر ماهیت داده اند و در طی چنین روندی بسیاری از کوشندگان قوم گرای ایرانی خواست تشکیل «دولت فدرال» یا «دولت های فدرال» را بر آرمان های صدو پنجاه سالهء ایرانیان یعنی بر آزادی و دموکراسی مقدم و مرجّح می شمارند ، پیش از همه حاصل چنین روزگار آشفته و پریشان احوالی در جامعهء آخوند زدهء ایران ا ست !
والبته پیداست که کوشش ها و اقدامات تفرقه افکن همواره از کمک های مالی و سیاسی و لوجیستیکی و رسانه ای دیگران برخوردار می شوند و کوشندگان چنین اهدافی همواره از موقعیت هایی سود می برند که دولت های همسایه یا غیر همسایهء زیر پوشش نهادهای حقوق بشری سازمان ملل یا یونسکو به آنان پیش کش می کنند و از مواهبی بهره می جویند که مجالس و محافل اروپایی و غیر اروپایی از طریق امکانات سیاسی و دیپلماتیک خود ـ که من آن را «انترناسونالیسم تفرقه» یا «جامعهء جهانی بدسگالان ایران» می نامم ـ در اختیار آنان قرارمی دهند.

روند بی اعتباری و انحطاط ایران
ظاهراً طی این سی و چهار سال حاکمیت دینی و فرمانفرمایی ملایان ، چنان شده است که بی اعتباری حاکمان به ضعف حرمت و به انحلال ِاعتبار ایران انجامیده و بدینگونه ، کشوری صاحب تاریخ و تمدن دیرین (که همواره در مقاطع گوناگونِ سرگذشت تاریخی خویش، توانسته بوده است تا خود را ازمیان گردبادهای آشفتگی و پریشانی برهاند ونیروی آن را یافته بوده است تا به عنوان ملتی ریشه دار، جایگاه خود را در میان ملل جهان بازیابد و از احترامی که شایسته اوست برخوردار گردد) ، متأسفانه این روزها به سنگ ِ محک حاکمان حقیر و ناداشت ِخود سنجیده می شود!
بدبختی در این است که ایران امروز در سراسر جهان به واسطهء چهره ها و نماد های رفتاری و فکری و سیاسی کسانی نمایندگی می شود که از بد حادثه ، به لطایف الحیل بر او تسلط یافته اند اما از بنیاد با ریشه های تاریخی و ملی و فرهنگی او بیگانه و حتی با آن دشمن اند و ای بسا که روش آنها در پایمال کردن ارزش های بنیادین هویت و فرهنگ ایرانیان ازبسیاری اشغالگران بیگانه نیز مخرب تر و نابودکننده تر بوده است.
به هر حال، به نام اسلام و به نام «ولایت فقیه»، حاکمیتی بر ایران چیرگی یافته که به هیچ وجه درخور شأن ملت ایران و همنوا و همدل با تاریخ و فرهنگ کهنسال این سرزمین نیست و خواسته ها و کِرده هایش هم پیمان و همسرشت با آرمانهای آزادیخواهانه ایرانیان در سدهء اخیر نیست و چنین است که بیش ازسه دههء شوم ، چهرهء نازیبایی از ایران ( وایرانیان) ـ چه در داخل و چه در خارج ـ به نمایش نهاده شده که با ملت ایران بیگانه است زیرا نه چهرهء واقعی ایران و ایرانیان بلکه بازتاب زشتی و کراهت چهرهء حاکمان فعلی این کشور بوده است .
نمایشی اندوهبار که به شیوهء تراژیک و ناعادلانه ای نمایانگر تصویری غیر واقعی از ایران تاریخی و ایران فرهنگی ست و همچون آینهء دقی که در برابر ایرانیت ِ ایرانیان نهاده شده باشد ، بازتابندهء صورت زشتی ست که به هیچ وجه بر سیرت مدنی و فرهنگی کشور ما و بر حقیقت وجودی مردم ایران انطباق ندارد و با حیثیت و شرافت ملی ایرانیان ناهمآهنگ است!
چنین است که بد بختانه، ارزش و حرمت ایرانِ امروز با مِتر و معیار حاکمانِ حقیر و ناشایستهء این کشور سنجیده می شود و متأسفانه باید گفت که ضرب المثل مشهور «خلایق هرچه لایق» یا «الناس علی دین ملوکهم» که ظاهراً معادل های رایجی درغالب زبان های اروپایی نیز دارد (فرانسوی ها می گویند : «هرملتی دولتی دارد که شایستهء اوست » ) (4) به طرزی نابرحق ، در مورد ایران و ایرانیان کاربردی رایج یافته است !
چنین پیشداوری ِ ناعادلانه ای ـ که مردم کشورهای دیگر درباره ایرانیان دارند ـ متأسفانه به بینش و افکار برخی از خودِ ایرانیان نیز تسری یافته و اعتماد به نفس ملی و تاریخی مردم کشور ما را متزلزل و خدشه دار کرده است.
به سخن دیگر ، این وضع حاصل تأثیر حرمت شکن و فروکاهندهء روندی ست که جامعه ایران را طی سه دههء حکومت مدعیان دین به نام ولایتِ(حق حاکمیت) ملایان، به ورطهء انحطاطی بازگشت ناپذیر رانده و بسیاری را ـ به ویژه در میان برخی از به اصطلاح درس خواندگان ایالات و نواحی مرزی کشور ماـ گرفتار توهمات فکری کرده و شیشهء کبودی بر چشمان آنان نهاده است که از پسِ آن ، ایران و تاریخ ایران و فرهنگ ایران را و نیز همبستگی دور و دراز و پیوند های پنهان و پیدا میان مردم این کشور را به چشم حقارت نگاه می کنند و بر اساس توهماتی که حاصل چنین نگرشی ست ، فیلشان یاد هندوستان کرده و بدین گونه خیال بازگشت به روزگار ملوک الطوایفی ، خواب و خوراک از آنان در ربوده است !
این انحطاطی که از آن سخن می رود ، همراه با چیرگی ملاهای شیعه بر دستگاه دولتی و مصادرهء نهادهای اداری و مالی و نظامی و فرهنگی، از بالا و در پوشش انقلاب اسلامی بر ایران و ایرانیان تحمیل شده است .
مجریان آن نیز برخاسته از نهاد روحانیت یا هدایت شده ازسوی این نهاد ریشه دار در جامعهء ایران بوده اند.
احدی از مکلاهای شریک در حاکمیت سی و چهار ساله اخیر ( ازبهترین و انسان ترینشان چون امثال سروش و مهاجرانی و حجاریان بگیرید تا برسید به بدکردارترین آنان مثل حسین شریعتمداری یا اکبرولایتی و حدادعادل)، بدون اجازه و بدون دعای خیر ملایان آب نخورده اند. همهء آنان ـ کمابیش ـ جز مجریان اوامر و کارگزاران منویات و جز «مقلدان»دینی و سیاسی آنان نبوده اند.
ازین رو مسئول و پاسخ گوی اصلی در برابروجدان جمعی ایرانیان ودر برابر تاریخ ایران در مرحلهء نخست روحانیت شیعه است، هرچند مکلایان نیز برای گذشت از این «پل صراط» ، به هیچ وجه از برگه های عبور و بلیط های مجانی از نوع رانت هاو امتیازاتی که داشته اند و «کارت های خودیّتی» که حکومت استبداد دینی با دست و دلبازی تمام در اختیارشان می نهاد ه است، برخوردار نخواهند بود.
به هر حال ملایان شیعی با تکیه برهمه امکانات مدرن دولتی و نیز با برخورداری از کارکرد های سنتیِ نهاد و حرفهء روحانی ، به عنوان داعیان و مدعیان دین ، برنامهء شوم و ویرانگر ِ خود را طی سی و چهار سال به یاری بی فرهنگ ترین و عقب مانده ترین اقشار اجتماعی، به ویژه با استخدام مردمِ ناداشت، در دستگاه حکومتِ سرکوبگر و خفقان گستر خود به پیش برده اند.
واقعیت آن است که پس از تسخیر قدرت سیاسی، برای آن که همهء مراکز اداری و نها های دولتی (سیاسی ـ فرهنگی و اقتصادی) به تصاحب حاکمان نوپا درآید ، ملایان ، به اتکاء مشروعیت انقلابی و دینی و با طرح فرمول« مکتبی یا متخصص؟»، تقریباً همهء کادرهای آزموده و تحصیل کردهء ایران را از مراکز و ادارات و نهادها مستعفی یا بازنشسته یا اخراج کردند و جای آنها را به عوامل «مکتبی» و بی دانشِ خود سپردند .
عواملی که غالب آنان از درک و اطلاع و شعور و کاردانی بی بهره بودند، اما در عوض از «اسباب بزرگی»، ریشی و وقاحتی داشتند و«مکتبیت»آنان به همین خلاصه می شد و البته برخی از آنان ـ ونه همه ـ سابقه ای در به اصطلاح دینداری داشتند که از پای منابر روحانیون یا از هیئأت های سینه زنی و قرائت قرآن یا از حول و حوش لمپن های بزن بهادر محله های اطراف بازار با خود آورده بودند واینان بودند «مکتبیون مکتب ندیده» ای که اعتماد نودولتان را جلب می کردند یا به سفارش نامهء تأیید آمیزی که از فلان پیشنماز یا بهمان روضه خوانِ شهردرجیبِ خود داشتند به مراکزقدرت (که مثل علف هرز روئیده بودند) نزدیک می شدند یا از طریق خوشخدمتی های گوناگون خود در کمیته ها ودر ارتباط با محافل سرکوب ، یا بواسطه شرکت در نماز جمعه ها یا تظاهرات های رسمی یا چماقزنی های رایج ، به ثبت می رساندند و به خدمت نورسیدگان درمی آمدند. (هریک از ما ایرانیان که آن سالهارا زیسته ایم به طور قطع تعدادی ازین فرصت طلبان «مکتبی» را می شناسیم که یک شبه ریش در آوردند و مسلمان دو آتشه شدند و دهانها را از عرَق خوری های دوشین شستند و به نماز جمعه رفتند و در ادارات و مراکز گوناگون آموزشی یا فرهنگی به مردَه ی خدمتگزار و به عوامل ِ جان نثار نورسیدگان استحاله یافتند و زود تر از پیشنمازان به نماز خانه های سالوسی در ادارات و داوائر دولتی دویدند و به یُمن استعداد فراوانی که در ادای «ولاَضااااالللللین» از خود نشان داده بودند، ترفیع مقام یافتند و حتی در تصفیه همکاران خود ایفای نقش کردند و اقبال بلند و«آینده ای تابناک» برای خود در نظام نوپایی رقم زدند که خشت های بنیادین خود را براستخوان ایرانیان و بر جنون ویرانگری می نهاد!
باری این روند با ویرانی بسیار وبا خُسران عظیم و جبران ناپذیری در نهادهای گوناگون اقتصادی وصنعتی و اداری و فرهنگی و آموزشی مملکت توأم بود و زیان هایی بر ایران وارد کرد که حدّ و اندازهء آنها از هرگونه ارزیابی و تخمین بیرون است و بعید است که در قرن ما کسانی بتوانند حدود خساراتی که «مکتبیون» ریشو به ایران زده اند و از ابعاد غیر قابل ارزیابی ویرانه ای که برجای نهاده اند، خبری به دست دهند یا سیاهه ای برای آیندگان این کشور به یادگار نهند.
چنین روندی البته با یک واژهء « هیچ» از زبان «رهبر فرهمند ماه نشین آنان» در پای هواپیمای ایر فرانس در فرانسه آغاز شده بود و به اندیشه های شگفت انگیز گوناگونی که درفرمان های خود مکنون داشت سرعت می گرفت و به مدد انرژی ویرانگری که «انقلاب اسلامی» آزاد کرده بود گسترش می یافت و زوایای متنوع زندگی اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و اداری ملت ایران را درمی نوردید.
اندیشه هایی ازنوع : « اقتصاد مال خر است» یا « آب و برق مجانی ست» یا « به همهَ ی شما خانهَ می دهیم» «بشکنید این قلم ها را» یا «اینها (روشنفکران) از طایفهء بنی قریضه بدترند» و «من توبه می کنم که از اول اینها را نکشتیم» و « لاکن مکر کردیم و خدا هم مکار است » و امثال این فرامین و افکار …
باری اعتبار و قدر و حُرمت و آبروی ایران طی چنین روند رو به گسترش و ظلمتباری ، ذره ذره پیش چشم گروههایی از مردم ایران کاستی گرفته و از میان رفته است .
سر انجام ایران در ادامهء چنین سیر قهقرایی وضعیتی یافت که یاد آور شعر سعدی بود ، آنجا که در بوستان می گفت:
یکی خشکسالی شد اندر دمشق
که یاران فراموش کردند عشق
اینگونه بسیاری از ایرانیان هم ، در این گرد و غبار و در این روزگار غوغا که بنیان ارزش ها و اخلاقیات و شالودهء های تاریخی و ملی در معرض ویرانی بوده اند ، گرفتار خشکسال دمشقی شده و عشق را و حقیقت وجودی و تاریخی و فرهنگی کشور خود را از یاد برده اند.
روزگاران انحطاط همواره در همه جا و در همهء دوران ها، اینچنین بوده است : فروریختن و بی اعتباری ارزش ها، یعنی سیری منحط، که طی آن همهء ارزش های اخلاقی و فرهنگی ومدنی یک کشور و یک ملت به قول عبید زاکانی به «مذهب منسوخ» بدل می شود و زمینه های لازم برای تهی شدن ارزش های والا و معتبر را فراهم می آورد ، یعنی به همه پلشتی ها و زشتی ها میدان می دهد تا به قول عبید به «مذهب مختار » بدل شوند .
اینگونه است که نهاد پرقدرت دولتی ، نه تنها حمایت فکری و سیاسی و مالی خود را از ارزش های بنیادین و ملی و تاریخی کشور دریغ کرده، بلکه با تمام توان و با بهره گیری از منابع عظیم ِ ثروت ملی ، ماشین دولتی و نظام آموزشی و مراکز فرهنگی و رسانه ای ایران را نیز درخدمت هدف های ایدئولوژیک و سیاسی حاکمان نوپا قرار داده است تا به یاری روحانیت و نهادِ دین، ( که مساجد ، حسینیه ها ، تکایا منابر ، مقابر و مراقد ومزارها ومصلاها و مکان های بی شمار مذهبی مربوط به آخرت ایرانیان را در اختیار خود دارد ) ، ویرانی و نابودی فرهنگ ملی و بنیان های تاریخی ایرانیان را سرعت بخشند .
و در چنین وضعی ست که حاکمان جدید ، ارزش های ملی و بنیادینِ تاریخ و فرهنگ ایران را به «شیعه گری» و آنهم به گزارش و قرائت خاصی از شیعه گری ـ که همان قرائت نودولتان و نوکیسگان فراخ کیسهء سالهای اخیر ، یعنی طرفداران «ولایت فقیهان» ست (یعنی مصادره کنندگان حق حاکمیت مردم )(5) ـ خلاصه کرده و تقلیل داده اند و این به معنای آن است که : ماشین هیولایی دولت تمام خواه و نظام سرکوب گری که با دعای خیر و همراهی فیزیکی و معنوی نهاد دین پشتگرم و متکی ست با تمام قوا و با همهء قدرتِ ویرانگر خود به صاف کردن و آسفالت هویت و فرهنگ و مدنیت ایرانیان پرداخته و ایران را به قعر مغاک ِ تک صدایی شیعی ملایان سوق داده و به مسیر دردناک زوال به و انحطاطی بی بازگشت هدایت کرده است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ ازشیخ ، زی فقیه چنان بود رفتنم
کز بیمِ مور در دهنِ اژدها شدم
ناصر خسرو
ـ 2http://www.ayandeh.com/pdfhtm/sahar.pdf
3 ـ «اسلام عزیز» تکیه کلام سید روح الله الموسوی الخمینی بود
4 – « Chaque peuple a le gouvernement qu’il mérite » !
5 – souveraineté du peuple

***

آذربايجان باز هم آذربايجان!

مهندس رضا گنجه‌اي (بابا شمل)
بر گرفته از هفته‌ نامه باباشمل ـ‌ شماره ۱۱۲ ـ ۲۱ تيرماه ۱۳۲۴
سپاس از تارنمای آذر گشنسب باری باز چاپ این نوشته

چه آذرها به جان، از عشق آذربايجان دارم
من اين آتش خريدارش بجانم، تا كه جاندارم

به خدا اگر ياوه گوياني مانند بعضي گويندگان همسايه و خيال بافاني مثل چند نفر نويسندگان آنجا كه شب و روز دم از آسمان و ريسمان ميزنند تا آن نتيجه غلط و محالي را كه منظورشان است بگيرند، در دنيا نبودند، اولاد آدم چند روزي روي آسايش و آرامش مي‌ديد. من هر دم كه خودنمايي اينها را مي‌بينم به ياد آن مسخره‌هاي كوتاه‌قد و بي‌ريخت كه در سيرك‌هاي اروپا وسط پرده‌هاي نمايش به بازي‌گري و ميدان‌داري مي‌پردازند مي‌افتم. من هر وقت عقل كوتاه و آرزوي دراز اين نورسيدگان ميدان سياست را كه مي‌خواهند با گفتن دروغ‌هاي بزرگ از «گوبلز» تقليد كنند و پرده‌ي سياه مغلظه روي حقايق روشن و درخشنده بكشند و با گل‌آلود كردن آب ماهي گيرند، مي‌بينيم صد رحمت به روح آن مرده مي‌فرستم.
هنوز روزهاي تاريك و كيفر دو رويي‌ها در انتظار آنهاست و مي‌خواهند باشك و ترديد در مليت و ايران‌پرستي آذربايجاني، خطري را كه امروز متوجه آنها بوده و بهمني كه بالاي سر آنهاست متوجه ديگران كنند. غافل از اين كه بلا، هدفش را خوب مي‌شناسد و تنها آنهايي كه شش سال مداوم چون جانوسيار و ماهيار بـا « دارا» بوده و دل به « اسكندر» داشتند، بايد از بيم عقوبت برخود بلرزند. آن مغرضين و كينه‌توزاني كه امروز درد خود و آينده تاريك خود را فراموش كرده و براي مافال مي‌گيرند و نوحه‌سرايي مي‌كنند، بايد بدانند كه اين ندبه‌ها و نغمه‌ها سودي ندارد و ذره‌ي از سزاي دورويي آنها نخواهد كاست…
موضوع مليت آذربايجاني مساله‌اي است كه تاكنون تاريخ آذربايجان بارها پاسخ آن را داده است. اگر هنوز تو را در مليت آذربايجاني و ايراني بودن آذربايجان ترديدي است، پس بگذار تا آن كسي كه در دامان آذربايجان پرورش يافته است با تو سخن گويد: بهل تا پسرِ آذربايجان جواب خيره سري و ياوه‌سرايي تو را بدهد، زيرا من آنم كه خود دانم. گوش كن تا نداي قلبي يك نفر آذربايجاني حقيقي را بشنوي! بسيار متاسفم كه زبان مادري من زبان شيريني فارسي نبود، ليكن باور كن من زبان فردوسي، سعدي و حافظ را بهتر از زبان مادري خود مي‌فهمم و آن لذتي را كه من از شنيدن يك بيت آنها مي‌برم با جهاني عوض نتوانم كرد و جز به فارسي كسي با روح من، با قلب من حرف نزده است.
برادر من! جايي كه نغمه‌هاي جانگداز صائب بلند شد، سرزميني كه آن جذبه‌ي جانسوز شمس در آن قدرت نمايي كرد، خاكي كه به نظامي آن زبان شيرين و آن عشق آتشين را بخشيد، جز ايران نتواند بود.
برادر من! ما يكپارچه ذوقيم، يك دنيا شوقيم، سرتاپا شوريم، پاي تا سر شرريم. باور كن كه جز ايراني، نتوانيم بود. باور كن كه از «ترك» يا يك ملت ديگر نتوانيم بود.
فقط من مي‌توانم بگويم كه از چه ملتي هستيم زيرا فقط من از دل خود خبر دارم!
به همين خون ايراني كه در رگ و شريان من جاري است قسم كه آني در ايراني بودن خود شك نكرده‌ام و حرف‌هايي را كه ديوانگاني چون شما گاه و بي‌گاه گفته‌ايد، جز شوخي نينگاشته‌‌ام و جز شفاي عاجل براي آنها از خداوند نخواسته‌ام.
كوه‌هاي بلند و دشت‌هاي اين سرزمين، هزاران سال شاهد ايراني بودن ما بوده و خواهند بود. اين خون آذربايجاني‌ است كه از كوه‌هاي آذربايجان تالب خليج‌فارس، سرهر سنگ و روي هر وجب شن ريخته شده و مليت ما را به خط روشن و جاويدان نگاشته است. هر جا كه خون پاك پدران ما براي آزادي و استقلال جاري شده است، آنجا وطن ما بوده و خواهد بود.
صفحات زرين و پرافتخار تمدن ما بهتر و بلندتر از هزاران «روشني»‌ها و «سليمان نظيف‌»ها، ايراني بودن ما را فرياد مي‌زنند و زمزمه‌‌هاي اين سوسك‌هاي دربدر در مقابل اين نعره جز خاموشي چاره ندارد.
برادر من! زبان تاريخ شيوا‌تر از سفسطه و مغلطه است و تيغ حقايق آن، زبان، و زبان‌درازان را مي‌برد.
برادر من! آتش آتشكده‌هاي فارس و خراسان را از آتشكده آذرگشن اسب آذربايجان افروختند و امروز گرچه آن آتش‌هاي مقدس خاموش شدند ليكن در دل ما فروزانند و تا شرري از آن باقي‌است، ما ايراني خواهيم بود.
برادر من! اگر چشم حقيقت‌بين داشتي، مي‌ديدي كه احساسات تند و تيز و سوزان آذربايجاني امروز نشانه‌ همان آتش مقدس زرتشت است.
برادر من! هنوز آثار تمدن ايراني،‌ دين زرتشتي و زبان آذري در آذربايجان زنده است. روزي كه اين آتش مقدس در دل ما افسرد، آن روز هر كس تواند آذربايجان را بربايد زيرا ما به سنگ و گياه و خانه و لانه ارزشي قايل نيستيم، براي ما هرچه هست و نيست همان آتشي است كه در دل ماست.
مردم سرزميني كه در جنگ گذشته، محبس‌ها و سياه چال‌هاي «قارص» و «وان»، ‌خانه آزاديخواهان و اسراي آن بود، مليتشان را نشان داده‌اند. رادمرداني كه پس از جنگ‌ها و نبردها، سرتسليم فرود نياوردند و از تهديد نترسيدند و به تطميع رام نشدند و همين‌ كه از زنجير شما رهايي يافتند باز خود را به آغوش وطن خود انداختند، تكليف خود را بهتر مي‌دانند.
برادر من! خيال نكني رنج‌هايي كه ما بيست سال مداوم از حكومت استبدادي برديم و حرف‌هاي زشتي كه از دهن مامورين احمق و قلدر شنيديم، ذره‌اي در احساسات ما نسبت به وطن خودمان ايران تغييري داد، هرگز ما همانيم كه بوديم و همان خواهد بود.
اگر آذربايجاني زجر ديد و فحش شنيد، بوشهري و شيرازي هم از آن خوان بي‌دريغ بي‌نصيب نماند.
برادر من! با وجود تمام اينها:
ريك آمو و آن درشتي‌هاي او
زير پايم پرنيان آيد همي!
امروز ما آذربايجاني‌ها، نه فقط خود را جزيي از ايران مي‌دانيم بلكه تا حدي حاكم بر آن مي‌دانيم. زيرا چهار ميليون از باغيرت‌ترين و سالم‌ترين نفوس آن را ما تشكيل مي‌دهيم و باور كن كه اغلب،‌ بلكه هميشه سرنوشت ايران در دست ما بوده است.
برادر من! ملت فرسوده و زخمي كه پس از ساليان دراز از زير چكمه‌هاي عسكران ترك و سم‌ستوران قزاق‌هاي تزاري قد بلند كرده و از حلقوم خياباني‌ها فرياد « آذربايجان جز و لاينفك ايران است» را برآورد، بلندتر از نعره‌ آتش فشان مليت خود را فرياد زد و هيچ كسي براي چنين ملت زنده و با غيرتي تعيين تكليف و يا راهنمايي نمودن نتواند. خياباني‌ها را كشتند ولي ما خياباني‌ها را فقط ايراني مي‌دانستيم نه قاتلين آنها را!
امروز نيز ما بهتر مي‌پسنديم كه در زندان‌هاي آزادي كش ايران جان دهيم تا اين كه قدم بگلزار ديگران گذاريم و بوسه بر لب تيغ دژخيمان همين حكومت، براي ما هزاران بار شيرين‌تر و گواراتر از بوسه بر آستان بيگانگان است!
برادر من! براي ما گرامي‌تر از اين يك مشت خاك نيست و ما معتقديم كه دو چيز مرد هرگز تغيير نكند:‌ مليتش و آيين‌اش.
برادر من! يقين كن كه در اين گيرودارها و اين قهروآشتي‌ها حتي يك نفر آذربايجاني، در ايران بودن خودش كمترين ترديدي نكرده است.
اما برادر من! خيال مي‌كنم كه رواست اكنون تو به فكر خويشتن باشي و ما را به حال خود گذاري زيرا اگر پس از اين كشت و كشتارها و ويراني‌ها، دنيايي به جود آيد كه در آن حق و عدالت حكومت كند، ما در آن به طور حتم جاي نيكويي خواهيم داشت و در آسايش و آرامش به سر خواهيم برد و تمدن ديرين خود را بسط خواهيم داد. ولي اگر خداي ناكرده، باز در دنيا، براي چون تو سخن‌چين‌ها و ميانه به هم زن‌ها جا بود و سرنوشت ملت‌ها بازيچه هوي و هوس آتش افروزي‌هاي چون شما ديوانگاني گرديد، ما ديگر به آن دنيا علاقه نداشته و زندگي در آن محيط براي ما ارزشي نخواهد داشت. پس بگذار بميريم و چنان رزوي را نبينيم و آن دنيا را براي شما بگذاريم و بگذريم.
برادر من! به فرض محال اگر روزي آذربايجان از ايران بريده شود، هرگز آذربايجاني از ايراني جدا نخواهد شد و در چنين روزي فقط يك آذربايجان خشك و خالي و سوزان خواهد ماند كه بر سر خرابه‌ها و ويرانه‌هاي آن تنها جغدها به عظمت روح و شهامت جوانان آن سرزمين نوحه‌سرايي خواهند كرد…
دوست تو: باباشمل

***
ریشه های زبان فارسی در ارسباران

دکتر داریوش افروز اردبیلی
برگرفته از ماهنامه خواندنی شماره 73، مهر و آبان 1391، رویه 38-39

خواندنی ـ همکار و مشترک ارجمند دکتر داریوش افروز اردبیلی، نوشتار بسیار ارزشمند و مستدلی را درباره «ریشه‌های ژرف پارسی در ارسباران» ارسال داشته‌اند که واژه واژه آن خواندنی و آموزنده است. از آن‌جایی که این مجله سعی در کوتاه‌نویسی و گوناگونی مطالب هر شماره دارد. شورای سردبیری بر این شد که این نوشتار را در چند شماره پیاپی به آگاهی خوانندگان گرامی برساند.
***
می‌دانیم که نام‌های رودها و کوه‌ها و روستاها و شهرها و دشت‌ها و سرزمین‌ها، بهترین راهنما برای نشان دادن چگونگی زبان یک سرزمین، در گذشته‌ها می‌تواند باشد.
گروهی اندک که سخت بر ترکی‌بودن زبان مردم آذربایجان از گذشته‌های بسیار دور پافشاری می‌کنند، دست در کار ساخت ریشه‌های ترکی برای نام روستاها و شهرها و… شده‌اند و نیز می‌کوشند نام‌های آشکارا فارسی را ترکیزه (ترکی‌گون) نمایند و برای نمونه با نوشتن: سییاری به جای سیه‌رود، مرداناغیم به جای مردان قم، آراز به جای ارس و… چهره‌ای ترکی به این نام‌ها بدهند.
در مجلک «خداآفرین» در گفتاری درباره‌ی روستای دوزال (در نزدیکی جلفا – آذربایجان‌شرقی) نویسنده، درباره‌ی ریشه‌ی نام دوزال نویشته بود: این نام از دو بخش ترکی «دوز» به معنی نمک و «ال» به معنی بِخر پدید آمده است؛ پس دوزال یعنی نمک بخر!!
آقای علیرضا انباز در دیدارگاه انباز درباره‌ی نام (دیزمار نوشته است: دیزمار از دو بخش ترکی دیز (به معنی: 1- زانو 2- تپه یا محل مرتفع که دارای نوک تیز باشد) و مار (به معنی بزرگ، باشکوه، زیبا) پدید آمده و رویهم دیزمار به معنی «مکان مرتفع و باشکوه» یا «ارتفاعات کبیر» است.
دکتر… که استاد زبان ترکی در دانشگاه‌های کشور است، درباره‌ی ریشه‌ی نام مراغه فرموده، این نام از دو بخش ترکی «مای» و «آقا» پدید آمده و رویهم به معنی «انسان نخستین» است. (به نقل از یکی از دانشجویان آن استاد!!)
هیچ‌یک از ریشه‌یابی‌های بالا نمی‌تواند درست باشد. اگر دوزال به معنی نمک بخر باشد، نام‌های نودوز (روستایی در نزدیکی همان دوزال)، بویدوز (روستایی در خداآفرین)، گرمادوز (نام یک بخش در خداآفرین)،‌گیلاندوز (روستایی در نزدیکی کیوی خلخال)، روز دوزان (از روستاهای جلفا و شهر مهربان)، اصلاندوز،… را چه می‌توان معنی کرد؟
اگر دیز در دیزمار به گفته‌ی ایشان به معنی بلندی باشد (بگذریم از این‌که در هیچ‌یک از فرهنگ‌های ترکی آذربایجانی در دسترس نگارنده و نیز در تداول مردم آذربایجان دیز به معنی بلندی نیست و این معنی برساخته‌ی نویسنده‌ی محترم است.) آن‌گاه نام‌های دیزی (نام بخشی در سپاهان)، دیزج دیز (بخشی در نزدیکی خوی)، دیزگاه، تقی دیزج، دیزو، دیزج، دیزناب، خواجه دیزج، سرخه دیزج، دیزج‌آباد (که به ترتیب نام روستاهایی در تالش، نمین، مشکین‌شهر، گرمی، بستان‌آباد، تبریز، ورزقان، زنجان می‌باشند.) دارای چه معنی خواهد بود؟ و اگر مار در دیزمار به معنی بزرگ یا باشکوه باشد، در نام‌های زنگمار (رودی در نزدیکی ماکو) سومار، یومار ایلام، بنمار (روستایی در اردبیل) مار دارای چه معنی خواهد بود؟ هم‌چنان‌که درپی خواهد آمد، دوز و دیز، هر دو تلفظ واژه‌ی دژ فارسی در گویش آذری کهن بوده‌اند به معنی قلعه! و مار تلفظی دیگر از «مان» است و پسوند جای یا مکان می‌باشد. آن استادی که مراغه را انسان نخستین معنی کرده است (بگذریم از این‌که انسان نخستین چگونه از مراغه سر درآورده است!) نام‌های مرند، مرنجاب کاشان، ونیز مر، مرآباد، مرا، مراش، مراغ، مراکند، مران، مراین، مرخال، مرزان، مرغا، مروان، مرکید را که به ترتیب نام روستاهایی در ساوه، قزوین، دماوند، ماه نشان، بندر لنگه، قره ضیاءالدین، شهسوار، خمین، زنجان، نیشابور، ایذه، گرمی، تبریز می‌باشند، چگونه معنی خواهد کرد؟ روشن است که در همه‌ی این نام‌ها، مر، کوتاه شده‌ی مار (پسوند جایگاه یا پیشوند جایگاه) است و مراغه از مر و رَغَ (روشنایی یا درخشندگی) پدید آمده و روی‌هم به معنی جایگاه روشنایی یا درخشندگی است.
برپایه‌ی یافته‌های پژوهشی ارزش‌مند فرزندان دانشمند و کوشای آذربایجان و بیش از همه استاد فیروز منصوری سلماسی، زبان ترکی در روزگار صفویان جای پایی برای خود در آذربایجان گشود و تا زمان قاجار، ایل‌های ترک‌زبان، از شمال سبلان تا کرانه‌ی رود ارس در کار دامپروری بودند و در روزگار قاجار، درپی قرارداد ننگین ترکمانچای، با سیاست دور کردن این ایل‌ها از مرز روسیه، ایل‌های ترک‌زبان روبه جنوب تا نزدیک قزوین پیش رفتند. دور دوم گسترش گویش ترکی در آذربایجان، با سیاست هدف‌دار روسیه‌ی تزاری و با هم‌دستی میسیونرهای اروپایی و آمریکایی انجام شد و دست‌های بیگانه، با پی‌ریزی برنامه‌های فرهنگی و اقتصادی و بهداشتی ویژه، در گستراندن گویش ترکی در آذربایجان کوشش بسیار نمودند و این کوشش‌ها، به چیرگی ترکی در آذربایجان انجامید. بر این پایه، از چیرگی گویش ترکی در آذربایجان بیش از 250 سال نمی‌گذرد. (بنگرید به «مطالعاتی درباره تاریخ، زبان و فرهنگ آذربایجان» فیروز منصوری موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران چاپ یکم – تهران 1379)
نام‌های جغرافیایی در آذربایجان نیز بر یافته‌های استاد منصوری نیرو می‌بخشد و همچنان‌که در این گفتار، درباره‌ی نام‌های جغرافیایی در ارسباران خواهیم دید، نزدیک به همه‌ی روستاهای کهن و باستانی ارسباران نام‌های ریشه‌دار فارسی دارند و اگر هم روستایی باستانی نامی ترکی داشت، باید سخن شادروان کسروی تبریزی را به یاد آوریم که گفت ایل‌های ترک‌زبان، نام‌های پارسی را که معنی روشنی داشتند، به ترکی ترجمه کردند و برای نمونه، یکه‌دار را یالقوز آغاج، گرمخانی را ایستی بولاغ، جوزدان را گردکانلو،… خواندند.
ارسباران سرزمینی خرم و زیبا در شمال آذربایجان شرقی است که بسیاری از نمادهای فرهنگ ایرانی را در گذر زمان در خود نگه‌داشته است. گویش آذری باستان (زبان گذشته مردم آذربایجان)، با نام «زبان تاتی» در برخی روستاهای آن مانند کرینگان و کلاسور و خوی نراو و آوانسر و… به زندگی نیمه‌جان خود ادامه می‌دهد. نام‌های کهن و ریشه‌دار فارسی بر روی مردان و زنان بسیاری دیده می‌شود. نام‌هایی چون خداپرست، خدایار، خدامز، کماندار، شهسوار، خوش‌آمد، تهماسب، بخشایش، درگاه، روشن، پاکروان، خوشروان، سرور، تابان، خرم، جاویدان، فراوان، سرخوش، مهمان، نیکنام، شیرزاد، جوانشیر، جهاندار، جهانبخش، جهانشاه، پناه و… برای مردان و نام‌هایی چون نگار، نازگل، سرانداز، تاج‌ِسر، گلتاج، زرنگار، زرافشان، ماهزر، نازپری، گل‌پری، مشگ‌ناز، دل‌افروز، گل‌آرا، گلدانه، دلارام، زرین‌تاج، دلدار، گل‌چهره، افسون، فروزان، گل‌خندان، خرامان، آفرین‌تاج، تازه‌گل، گل‌نشان، مه‌پاره، گلدسته، نورسته، گلزار و… برای زنان فراوان است.
یکی از دوستان نگارنده به نام «اروج دهقان‌نژاد» که باشنده‌ی روستای کوهستانی «اِولی» است، می‌گفت:
یکی از دوستانم که باشنده‌ی کرینگان و تاتی‌زبان است، همراه با مادر کهنسالش، شب و روزی مهمان‌ خانه‌ی ما بودند. من از مادرش، معنی نام کوه‌های پیرامون روستایمان را پرسیدم؛ زیرا نام همه‌ی این کوه‌ها به زبان تاتی است. پرسیدم: نام کوه سطین‌ِکی چه معنی می‌دهد؟
گفت: به طور حتم آن‌جا سنگلاخ است و سنگ فراوان دارد. دیدم راست می‌گوید؛ آن‌ کوه پر از سنگ است.
پرسیدم: معنی بیله؟ گفت: جای نمناک (به راستی هم‌ خاک آن کوه همواره نمناک است)
پرسیدم: معنی گموری؟ گفت: جای پرمار! (آن کوه پر از مار است)
پرسیدم: معنی گشتی کولات؟ گفت: سراشیبی تند! (سراشیبی دیواره‌های آن کوه بسیار تند است)
پرسیدم: معنی دول؟ گفت: جای گندم‌خیز! (و در آن کوه گندم خوب می‌روید)
پرسیدم: معنی کِتِلی؟ کمی درماند و سپس گفت: کلمه تاتی است؛ اما معنی آن را خوب نمی‌دانم. آیا آن‌جا سرد است؟ و من به یاد آوردم که سر آن کوه همواره برف‌آگین و دامنه‌ی آن سبزه‌زار است.

***
زندگی و مبارزه

***

پان ایرانیست‌های دربند و زندانیان سیاسی را آزاد کنید

***

تارنمای هواداران پان ایرانیسم:
www.paniranism.net

تارنمای نامه پان ایرانیسم
http://paniranism.info

فیسبوک هواداران پان ایرانیسم:
www.facebook.com/paniranism

تارنمای حزب پان ایرانیست:
http://paniranist.org

تارنمای سازمان جوانان حزب پان ایرانیست:
http://paniranist.info

تارنمای تریبون آزاد پان ایرانیست در خوزستان:
www.pan-iranist.net

کانال یوتیوب حزب پان ایرانیست:
http://www.youtube.com/paniranistparty

فیسبوک حزب پان ایرانیست:
www.facebook.com/paniranistparty

سازمانهای برونمرزی حزب پان ایرانیست
همبستگی‌ ملی‌ . یکپارچگی ایران . حاکمیت ملت
هم میهن گرامی‌: برای ایرانی یکپارچه، آزاد، آباد، سربلند و دمکرات با حاکمیت ملت به ما بپیوندید

iran@paniranism.info
http://www.paniranist.org/a.htm